Andere Tijden Sport: Zwemmen tegen de Bierkaai

Ze was veertig jaar geleden een van de zeer weinigen die weerwerk konden bieden aan de oppermachtige DDR-zwemsters. Maar in geen van de finales die ze zwom op EK’s, WK’s en Olympische Spelen kwam Enith Brigitha (1955) verder dan brons of zilver. Altijd was er goud voor een zwemster uit Oost-Duitsland. Zo was in Montreal, op de Spelen van 1976, de 17-jarige Kornelia Ender ongenaakbaar: ze won vier keer goud en werd daarmee de Koningin van Montreal. Nooit spraken Brigitha en Ender met elkaar: voor DDR-sporters was contact met de ‘Klassenfeind’ immers streng verboden. Maar nu – veertig jaar later – heeft Andere Tijden Sport een ontmoeting gearrangeerd tussen de twee tegenpolen.

Enith Brigitha, het meisje uit Curaçao dat in Amsterdam onder moeilijke omstandigheden moest trainen maar toch de top haalde, hoorde in 1991 op de radio dat de Oost-Duitse sportsuccessen waren gebaseerd op een grootscheeps dopingproject, genaamd Staatsplan 14.25. Dat heeft ze nooit echt kunnen verkroppen: “Het was geen eerlijke strijd, goud winnen was voor mij volkomen onmogelijk.”

Kornelia Ender ontkent in het programma met klem dat ze bewust doping heeft gebruikt. Na de Spelen van Montreal stopte ze abrupt met zwemmen. In de uitzending, waarin ook veel onbekende beelden uit de DDR-archieven, zegt ze dat ze dat juist deed uit vrees dat doping haar zou worden opgelegd. Het leverde haar de woede van de DDR-top op. Na verloop van tijd raakte ze uit de gratie en vlak voor de val van de Muur deed ze een mislukte poging de DDR te ontvluchten. Nu is ze fysiotherapeute in de buurt van Mainz.

Ender geniet zichtbaar van de ontmoeting-na-veertig-jaar met Enith Brigitha, met wie ze zegt altijd al een klik te hebben gevoeld: “Waarom mochten we destijds niet met elkaar praten? Wat wilden die mensen destijds daarmee bereiken?”

Andere Tijden Sport (NOS/VPRO)
Zwemmen tegen de bierkaai; de niet te winnen strijd van Enith Brigitha
Zondag 24 juli, 22.15-22.45 uur, NPO 1