Op 19 september is het precies honderd jaar geleden dat voor het eerst een vliegtuigje landde op een wei bij het toenmalige fort Schiphol, ruim vier meter onder zeeniveau. Het was het prille begin van wat nu een van de grootste luchthavens van Europa is. In de documentaire 100 jaar Schiphol: Luchtzaken onder de zeespiegel komt de hele geschiedenis aan de orde, ondersteund door een grote hoeveelheid historisch beeldmateriaal. De documentaire wordt voorafgegaan door een kort verslag van de viering van de honderdste verjaardag, in aanwezigheid van koning Willem-Alexander.
De geschiedenis van de luchthaven Schiphol loopt gelijk met de ontwikkeling van de luchtvaart. Van het propeller- naar het straalvliegtuig. Van een bezienswaardigheid voor toegestroomd publiek naar vervoersmiddel voor een breed publiek. Met alle gevolgen van dien: uitbreiding, milieubelasting, geluidsoverlast. “Er moest een heel dorp tegen de vlakte”, zegt een oud-inwoner van het dorpje Rijk dat van de kaart werd geveegd ten gunste van de uitbreiding van Schiphol. “De Kaagbaan liep bij mijn vader en moeder precies door het hart van de kamer.”
Documentairemaker Tonko Dop sprak de afgelopen jaren met nazaten van luchtvaartpioniers als Jan Dellaert en Albert Plesman, met vrijwel alle Schipholdirecteuren van de afgelopen decennia, met omwonenden en met politici. Over de niet te stuiten groei en het protest daartegen, over de haat-liefdeverhouding met de KLM, over het economisch belang voor Nederland en de concurrentie uit het Midden-Oosten, over trots versus boosheid, en over de toekomst.
Foto: Schiphol in 1967 (ANP)
2Doc: 100 jaar Schiphol: Luchtzaken onder de zeespiegel
Maandag 19 september, 21.03-21.48 uur, NPO 2