De laatste zondag van januari is in Nederland de dag van de Nationale Holocaustherdenking. Voorafgegaan door een stille tocht worden bij het Auschwitz-monument in het Wertheimpark in Amsterdam toespraken gehouden en kransen gelegd. De sprekers zijn schrijfster en columniste Jessica Durlacher, waarnemend burgemeester van Amsterdam Jozias van Aartsen en de voorzitter van het Auschwitz-comité, Jacques Grishaver.
Overdag wordt live verslag gedaan van de herdenking en ’s avonds komt de uitzending vanaf de binnenplaats van het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam, de plek waar indertijd de Hervormde Kweekschool was gevestigd.
In beide uitzendingen is een reportage te zien over Jessica Durlacher, die voor het eerst van haar leven een bezoek brengt aan de plek die haar vader – de schrijver en socioloog G.L. Durlacher – voor zijn leven heeft getekend: het vernietigingskamp Auschwitz. Ook praat presentator Rob Trip met Frank van Vree, de directeur van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. In de avonduitzending is verder een reportage te zien waarin de toenmalige directeur van de Kweekschool, de inmiddels 106-jarige Johan van Hulst, vertelt over wat er in de oorlog op die plek gebeurde. Voor zijn verzetswerk kreeg hij de Yad Vashem-onderscheiding.
De Hervormde Kweekschool lag schuin tegenover de Hollandsche Schouwburg, waar de nazi’s vanaf 1942 Joden verzamelden voor deportatie naar de kampen. Er vlak naast stond de crèche waarin Joodse kinderen waren ondergebracht. Via de aangrenzende tuinen konden in de zomer van 1943 zo’n 600 kinderen ongezien van de crèche naar de kweekschool worden gesmokkeld om vandaaruit te ontsnappen naar onderduikadressen.
NOS Nationale Holocaustherdenking
Zondag 28 januari
11.00-12.15 uur, NPO 1
19.14-19.44 uur, NPO 2
De nationale Holocaustherdenking sluit aan bij de internationale Holocaust Memorial Day op 27 januari. Op die dag in 1945 werd vernietigingskamp Auschwitz bevrijd. In 2005 stelden de Verenigde Naties 27 januari in als wereldwijde herdenkingsdag voor de slachtoffers van de Holocaust en andere genocides.
Tussen 1933 en 1945 zijn naar schatting zes miljoen Joden, honderdduizenden Sinti en Roma, homoseksuelen, gehandicapten, Jehova’s Getuigen en andere vervolgden omgebracht door de nazi’s. Van alle concentratie- en vernietigingskampen werden in Auschwitz de meeste mensen vermoord. Auschwitz is daardoor uitgegroeid tot universeel symbool voor de massavernietiging van onschuldige burgers. Van de 140.000 Joden die in 1940 in Nederland woonden, hebben er 102.000 de oorlog niet overleefd.