Nieuwsuur-serie: 20 jaar na 9/11

Zaterdag 11 september is het twintig jaar geleden dat de Verenigde Staten werden getroffen door een reeks terroristische aanslagen. ‘9/11’ en de Amerikaanse reactie daarop zouden de wereld ingrijpend veranderen. Met zijn terugtrekking uit Afghanistan hoopt president Biden het 9/11-tijdperk te kunnen afsluiten. Maar dat zal niet zomaar gaan: het gevangenenkamp Guantanamo Bay is nog steeds open; veel hoofdverdachten zijn nog steeds niet berecht. Intussen woekert het debat over de islam nog steeds voort.

Nieuwsuur blikt in de week voorafgaand aan 9/11 terug op de aanslagen en de gevolgen daarvan, in een vijfdelige serie van verslaggever Eelco Bosch van Rosenthal :

Aflevering 1 (zondag 5 september): het iconische restaurant Windows on the World, bovenin het World Trade Center, was voor veel immigranten de belichaming van hun Amerikaanse droom. Meer dan zeventig werknemers, afkomstig uit alle delen van de wereld, kwamen om het leven. De Ivoriaanse ober Sekou Siby overleefde de aanslagen, omdat hij zijn dienst had geruild. Topadvocaat Ken Feinberg leidde het compensatiefonds voor alle 9/11-nabestaanden, en stond voor de vraag: is het leven van een keukenhulp net zoveel waard als dat van een bankier?

Aflevering 2: na de aanslagen richtte de New Yorkse politie een geheime spionage-eenheid op om de moslimgemeenschap in de gaten te houden. De jonge moslim Mohammed Bahe stond voor de keus: keer ik Amerika de rug toe, of laat ik zien waar de islam óók voor staat?

Aflevering 3: de geboren New Yorker Ben Rhodes zag de WTC-torens voor zijn ogen instorten. Hij besloot om naar Washington te vertrekken, ging voor de officiële 9/11-onderzoekscommissie werken en was vervolgens acht jaar lang één van de belangrijkste buitenlandadviseurs van president Obama. Nu zegt hij dat de Amerikaanse reactie op 9/11 meer kwaad dan goed heeft gebracht.

Aflevering 4: vanaf januari 2002 brachten de VS bijna 800 terreurverdachten naar het gevangenenkamp Guantanamo Bay, waar het Amerikaanse recht niet van toepassing is. Er zitten momenteel nog 39 gevangenen vast. De Jemeniet Mansoor Adayfi – vóór 9/11 werkte hij als bewaker op de Nederlandse ambassade in Sana’a – zat veertien jaar in Guantanamo, voordat hij in 2016 werd vrijgelaten en naar Belgrado werd gebracht, zonder ooit in staat van beschuldiging te zijn gesteld. Hoe blikt hij terug op die periode? En waarom is de hoofdverdachte, Khalid Sheikh Mohammed, nog steeds niet berecht?

Aflevering 5: arabist Maurits Berger reisde kort na de aanslagen van Damascus naar Nederland, en verbaasde zich over de hevigheid van het ontstane islamdebat. Samen met de Gentse imam en onderzoeker Khalid Benhaddou, die zich zorgen maakt over het vijandbeeld onder jonge moslims van het Westen, blikt hij terug op 20 jaar islamdebat. Heeft dat debat iets opgeleverd?

Nieuwsuur (NOS/NTR)
Dagelijks, 21.30-22.00 uur, NPO 2

Foto: ANP