NOS gaat over op Oekraïense schrijfwijze van (bijna) alle plaatsnamen

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne is er discussie in de samenleving en op menige redactie over de Nederlandse schrijfwijze van Oekraïense (plaats)namen. Bij de NOS kiezen we ervoor om vanaf nu over te gaan op de spelling vanuit het Oekraïens in plaats van die vanuit het Russisch. Op een enkele uitzondering na. Hoe dat zit leggen we hier graag uit.

Tot de spanningen tussen Rusland en Oekraïne nieuws werden, speelde de namenkwestie nauwelijks. Het meeste nieuws uit Oekraïne kwam uit grote plaatsen als Kiev of Charkov – namen die in deze schrijfwijze zijn omgezet vanuit het Russisch. Historisch goed te verklaren.

In 2014 kozen we voor de Oekraïense transcriptie van de westelijk gelegen stad Lviv – in navolging van de inwoners van de stad die voornamelijk Oekraïens spreken. Tegelijkertijd maakten we de praktische keuze om plaatsen in het oosten van Oekraïne, waar voornamelijk Russisch wordt gesproken, op z’n Russisch te blijven schrijven. Een voorbeeld daarvan is Loegansk in plaats van het Oekraïense Loehansk.

Andere bekende plaatsnamen als Kiev, Charkov en Odessa bleven we ook vanuit het Russisch vertalen. Want die schrijfwijzen waren ingeburgerd in Nederland. En algemeen gebruik in Nederland is voor de NOS een belangrijk uitgangspunt bij taalkeuzes.

Maar taal verandert en de context waarin woorden of schrijfwijzen worden gebruikt ook. Dus doemde het afgelopen jaar vaak de vraag op hoelang het logisch of passend is om de Russische taal als uitgangspunt te nemen, nu Rusland het land is dat Oekraïne is binnengevallen en daar een oorlog voert. En nu steeds meer mensen Oekraïens spreken.

Ondertussen burgeren bij ons de Oekraïense namen als Kyiv, Charkiv en Odesa ook steeds verder in. Reden om onze gewoontes opnieuw tegen het licht te houden, en vanaf nu consequenter te zijn: we transcriberen Oekraïense (plaats)namen in principe vanuit het Oekraïens in plaats van vanuit het Russisch.

In principe, want taal zou geen taal zijn als er niet toch nog uitzonderingen overblijven. Schrijfwijzen die voor onduidelijkheid zorgen willen we nog steeds vermijden. Zo blijven we bijvoorbeeld spreken van Tsjernobyl (Russisch) in plaats van Tsjornobyl (Oekraïens) en van de Krim in plaats van de Krym. De rivier die door Oekraïne en twee andere landen stroomt blijven we Dnjepr noemen.

En net als een jaar geleden zeggen we: vanzelfsprekend volgen we ontwikkelingen op de voet en als daar aanleiding voor is maken we een nieuwe afweging.

Meer weten over taalkeuzes van de NOS? Lees dan ook dit stuk.

Hoofdredactie NOS Nieuws, 20 februari 2023

Foto ANP