NOS pakt overschrijdend gedrag bij NOS Sport aan en zet organisatie- en cultuurverandering in werking

De externe vertrouwenspersoon heeft de inventarisatie bij NOS Sport afgerond en het verslag met de NOS-directie gedeeld. Het verslag bevat zowel meldingen van grensoverschrijdend gedrag als ervaringen over de werkcultuur bij NOS Sport over de afgelopen ruim 20 jaar. Dit gaat om geïnventariseerde verhalen en is geen onderzoek met hoor-en-wederhoor. Toch heeft het verslag indringende inzichten opgeleverd, die de NOS raken en tot actie dwingen.

Indien melders dat wensen, gaat de onafhankelijke, externe klachtencommissie meldingen naar grensoverschrijdend gedrag op feiten onderzoeken. De NOS-directie zal het advies van de externe vertrouwenspersoon opvolgen en in gesprek gaan met betrokkenen. Daarnaast biedt de NOS medewerkers die daar behoefte aan hebben professionele begeleiding aan. Ook wordt het bestaande beleid met betrekking tot het melden van grensoverschrijdend gedrag geëvalueerd en verbeterd, aangezien signalen onvoldoende aan het licht zijn gekomen.

Wat betreft de werkcultuur: de NOS-directie heeft een extern adviesbureau ingeschakeld om een cultuuromslag te bewerkstelligen, met als doel een veiliger en socialer werkklimaat. Ook de organisatiestructuur van NOS Sport wordt onder de loep genomen. De huidige hoofdredactie wil ruimte aan de cultuuromslag geven, en daarom gaat de directie met hen in overleg over gefaseerd terugtreden, zodat veranderingen kunnen worden doorgevoerd terwijl tegelijkertijd de continuïteit en alles wat NOS Sport maakt gewaarborgd blijft.

De NOS neemt ook extra stappen om grensoverschrijdend gedrag voortaan vroegtijdig te signaleren en tegen te gaan. Uit de inventarisatie blijkt dat medewerkers niet altijd het gevoel hadden dat er werd opgetreden als er een signaal werd afgegeven. De NOS start met het trainen van leidinggevenden om ongewenst gedrag eerder te signaleren en daarop te kunnen acteren. Daarnaast gaat de directie met de betrokkenen in gesprek om te horen wat er op korte termijn kan worden verbeterd.

De maatregelen die de NOS nu neemt, horen bij het in december door de hoofdredactie Sport ingezette tweesporenbeleid; enerzijds het inventariseren van de ervaringen van grensoverschrijdend gedrag en anderzijds het veranderen van de cultuur bij NOS Sport.

De NOS zal de OGCO (de Commissie van Rijn) informeren over haar bevindingen. Zoals bekend doet de Commissie van Rijn onderzoek naar gedrag, cultuur en omgevingsfactoren die op gedrag van invloed kunnen zijn. 

Inventarisatie

De afgelopen twee maanden hebben twee externe vertrouwenspersonen meldingen in kaart gebracht van (oud-)medewerkers over grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport. Tot de externe onafhankelijke inventarisatie is besloten door de NOS-directie op verzoek van de hoofdredactie Sport. Die had naar aanleiding van de DWDD-kwestie een interne oproep gedaan om ongewenst gedrag te melden.

In het inventarisatieverslag staan meldingen van pestgedrag, (seksuele) intimidatie, discriminatie, verbale agressie en integriteitsvraagstukken over een tijdsbestek van langer dan twintig jaar.

Daarnaast zijn er meldingen die betrekking hebben op de cultuur op de sportredactie. Medewerkers geven aan trots te zijn voor NOS Sport te werken en benoemen de journalistieke kwaliteit van de leiding. Ook komt het beeld naar voren dat in de genoemde periode te veel de focus heeft gelegen op het eindresultaat en te weinig op het menselijke aspect. Dat heeft geleid tot een cultuur waarin dit gedrag kon plaatsvinden.

In het verslag van de externe vertrouwenspersoon staat ook dat melders vinden dat leidinggevenden bij NOS Sport niet genoeg hebben gedaan met signalen van grensoverschrijdend gedrag. Daartegenover staat dat de medewerkers ook aangeven dat op het gebied van omgangsvormen de afgelopen jaren verbeteringen zijn bereikt.

Reactie NOS

Algemeen directeur van de NOS Gerard Timmer: “Deze ervaringen raken ons. Het zijn voorbeelden van omgangsvormen die niet passen bij wie we willen zijn en waar de NOS voor staat. Het zijn ervaringen die we willen erkennen en waar we excuses voor maken.  Deze ervaringen leren ons dat  we het in de toekomst beter moeten doen. Het is belangrijk dat iedereen zichzelf kan zijn en zich veilig voelt bij de NOS. Bovenal uit menselijk oogpunt en ook omdat dit bijdraagt aan betere journalistieke verhalen. We willen hierover graag in gesprek met betrokkenen, desgewenst met professionele begeleiding. Dit om te leren van de dingen die in het verleden niet goed zijn gegaan, en om in de toekomst het goede te kunnen doen. Want laat één ding duidelijk zijn: we zijn vastberaden dit niet meer te laten gebeuren”.

Tegelijkertijd met de inventarisatie kondigde de NOS in december 2022 ook cultuurveranderingen aan, als tweede spoor in het tweesporenbeleid. Hoofdredacteur NOS Sport Maarten Nooter: “Wij geloven in dat tweesporenbeleid. Benoemen wat niet goed is en doorgaan op een manier die wél goed is. Daarvoor moeten we eerst dat redactie brede cultuuronderzoek houden en kritisch naar onszelf en onze organisatie kijken. En dus ook naar de mensen die daar leiding aan geven. Zodra helder is hoe de omslag het beste gemaakt kan worden, hoort daar ook nieuw leiderschap bij en daar maken wij als hoofdredactie ruimte voor. Niet per direct want de continuïteit van de sportverslaggeving dient gegarandeerd te blijven. Wel op termijn, en daarover gaan we in gesprek.”

Wat de NOS tot nu toe heeft gedaan om een veilige werkomgeving te creëren

De NOS zet zich al langer in om een sociaal veilige werkomgeving te creëren voor alle werknemers. Zo is een aantal jaar geleden een bewustwordingscampagne gestart en zijn er interne ambassadeurs ingezet om gewenst gedrag te bevorderen. Leidinggevenden bij de NOS volgen trainingen over omgangvormen en leidinggeven. Er zijn ook trainingen voor medewerkers georganiseerd om je uit te spreken en hoe je iemand aanspreekt op gedrag. Ook is er in 2020 het beleid Omgangsvormen vastgesteld. Onderdeel hiervan is een gedragscode (sinds 2010) die definieert wat gewenste en ongewenste omgangsvormen bij de NOS zijn.

Het percentage ongewenst gedrag is in die jaren gedaald, maar nog altijd onvoldoende. In september 2022 is NOS breed het inclusiviteitsprogramma Samenwerken aan verschil gestart, waar omgangsvormen een onderdeel van zijn. Bij NOS Sport is in het kader van dit programma een kernteam Diversiteit & Inclusie samengesteld, met als doel het creëren van een veilige werkomgeving voor iedereen.

Er zijn sinds 2000 vertrouwenspersonen bij de NOS actief – zowel intern als extern – waar medewerkers in volledige vertrouwelijkheid hun verhaal kwijt kunnen. Zij rapporteren ieder jaar aan de NOS directie en de Ondernemingsraad.

Het inventarisatieverslag onderstreept het belang te blijven werken aan een veilig werkklimaat.