Primeur voor Nederland: NOS zet robot in bij verkiezingen

De NOS zet bij de Provinciale Statenverkiezingen voor het eerst robotjournalistiek in. De robot maakt voor elke Nederlandse gemeente – in totaal 355 – een artikel over de uitslagen van de verkiezingen. Het is voor het eerst dat in de Nederlandse journalistiek gebruikt wordt gemaakt van de virtuele pen van een robot. De NOS-robot maakt zelfstandig artikelen op basis van ANP-data, zoals de naam van de gemeente, het percentage stemmen en het opkomstpercentage.

Giselle van Cann, plaatsvervangend hoofdredacteur NOS Nieuws en mede verantwoordelijk voor het NOS Lab*: “De verkiezingen lenen zich uitstekend voor een experiment met robotjournalistiek: het is een afgebakend onderwerp met gestructureerde cijfers. Tot nu toe lieten we per gemeente alleen een staatje zien met de uitslag. Met de robot kunnen we van iedere gemeente in Nederland een geschreven artikel toevoegen. Dat is fijner voor mensen die liever tekst lezen dan zelf grafieken en cijfers interpreteren. Daarmee is het een toevoeging op de ‘drogere’ uitslagen in de kaart.”

Sjabloon met logica
Een team van journalisten en developers van de NOS heeft een sjabloon ontwikkeld waarmee voor elke gemeente een goedlopende tekst wordt opgesteld. Om herhalingen te voorkomen, wordt gewerkt met diverse synoniemen als ‘de liberalen’, ‘de christendemocraten’ en ‘de partij van Jesse Klaver’. De percentages stemmen worden vervolgens geïnterpreteerd met varianten op uitdrukkingen als ‘wonnen licht’ en ‘verloren fors stemmen’, afhankelijk van de grootte van het verschil met vier jaar geleden.

Dit sjabloon bevat 76 dynamische velden, die door de robot worden ingevuld. De meeste programmeertijd ging zitten in de uitzonderingen, bijvoorbeeld een situatie dat partijen exact hetzelfde aantal stemmen hebben gekregen. Uiteindelijk zijn er per gemeente 7.200 varianten van het artikel mogelijk, enkelvoud versus meervoud, en variaties in lidwoorden niet meegerekend.

Van Cann: “Doel van het experiment met robotjournalistiek is om te leren hoe de technologie werkt, niet om het redactionele proces te automatiseren. Nieuws herkennen, maken en duiden blijft altijd mensenwerk.”

Het resultaat van het werk van de robot is woensdag 20 maart vanaf 20.00 uur te zien op nos.nl en https://verkiezingen.lab.nos.nl/.

Uitgebreide informatie over de totstandkoming van deze robot vindt u hier. 

*De robot is een experiment van het NOS Lab, een team van journalisten en developers dat gezamenlijk experimenteert met nieuwe technieken en vertelvormen. In het NOS Lab worden de nieuwste platforms en technologieën getest en verkend. Het NOS Lab staat onder leiding van Giselle van Cann, plaatsvervangend hoofdredacteur NOS Nieuws en Lara Ankersmit, Hoofd Digitale Media bij de NOS. Zie voor eerdere initiatieven van het NOS Lab en meer info over robotjournalistiek: lab.nos.nl.