Nieuws
02-02-2017
In het weekend voor de Tweede Kamerverkiezingen zendt de NOS een documentaire uit waarin wordt teruggekeken op ruim vijftig jaar lijsttrekkersdebatten op televisie. Van het schuchtere begin, in 1963, tot het ongezouten heden. Herman van der Zandt presenteert de uitzending.
Het debat tussen de presidentskandidaten Richard Nixon en John F. Kennedy, in 1960, geldt als de moeder aller tv-debatten. En al meteen als het bewijs van die ijzeren televisiewet: beeld is veel dominanter dan het woord. Want weliswaar deed Nixon inhoudelijk zeker niet onder voor Kennedy, qua uitstraling was hij vele malen diens mindere. Dus dolf de wat morsige, gespannen ogende Nixon bij de presidentsverkiezingen het onderspit tegen de jeugdige en zelfverzekerde Kennedy.
Het eerste Nederlandse televisiedebat was drie jaar later, maar de vaderlandse politici waren maar moeilijk te porren voor deze nieuwigheid. Ze stonden liever in zaaltjes in het land dan voor de camera, voor het oog van de massa. Pas in de loop van de jaren 70 ontdekten politici de televisie als middel om kiezers aan zich te binden. Dat had alles te maken met de ontzuiling: een groeiende groep kiezers stemde niet meer automatisch op de partij van de eigen zuil, maar ging zweven. Geen betere manier om hen te bereiken, te overtuigen en te trekken dan het televisiedebat.
In de uitzending is te zien hoe het lijsttrekkersdebat in Nederland zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld. Aan de hand van interviews met betrokkenen uit de politiek en de journalistiek en met veelzeggende fragmenten van bijvoorbeeld Hans Wiegel, de eerste lijsttrekker die de camera wist te bespelen en Pim Fortuijn, die alle debatconventies aan z’n laars lapte.
NOS “U kijkt zo lief…” Over ruim 50 jaar tv-debatten
Zaterdag 11 maart, 20.28-21.16 uur, NPO 2
Foto boven: televisiedebat 1963, met in het midden gespreksleider Ferry Hoogendijk, links PvdA-lijsttrekker Vondeling en rechts VVD-lijsttrekker Toxopeus (ANP)
Foto onder: televisiedebat 2010, met van links naar rechts de lijsttrekkers Pechtold van D66, Roemer van de SP, Halsema van GroenLinks, Cohen van de PvdA, Rouvoet van de ChristenUnie, Balkenende van het CDA, Wilders van de PVV en Rutte van de VVD (ANP)