NOS langs de Lijn

Ontstaan
Op 30 december 1966 stond in de Nieuwe Limburger Koerier het artikel Meer radiosport op zondag voorziet in behoefte. Onder de Nederlandse radioluisteraars was onderzoek gedaan, omdat enkele maanden eerder de radiosportprogramma’s op de zondagmiddag langer waren geworden dan voorheen. Vonden de mensen dat eigenlijk wel leuk?

Het begon allemaal op 1 oktober 1966, toen de sportprogramma’s Marathon en Sportrevue werden gecombineerd tot één programma van half drie tot vijf vuur. Een gouden greep, volgens het communistische dagblad De Waarheid omdat de sportreportages werden onderbroken door leuke muziekjes. ‘Zodat het niet alleen voor vader aantrekkelijk is, maar moeder er ook wat aan heeft.’ Het luisteronderzoek peilde enkele maanden later of het publiek ook zo enthousiast was. En jawel: ‘Het nieuwe halve uur (van half drie tot drie uur) trekt luisteraars die voor 1 oktober op dat moment geen andere zender hadden aanstaan.

Op 1 januari 1967 ging het nieuwe radioprogramma Langs De Lijn voor het eerst de zender op. De naam Langs de Lijn is bedacht door medewerker Peek Jellema. De tune van Langs de Lijn is vanaf circa 1974 Chump Change van Quincy Jones. Op zondag 16 augustus 1987 wordt de 2000e uitzending gevierd, op 1 januari 2000 wordt de 5000e editie gevierd. Zondag 25 maart 2012 was de 10.000e aflevering van het radio-fenomeen.

Goede vondst
De basisformule van NOS Langs de Lijn – live-flitsen van sportwedstrijden, het laatste (sport)nieuws, columns en interviews – is eigenlijk min of meer toevallig ontstaan in 1968. Tijdens de Olympische Spelen in Mexico zijn de verslaggevers Wim Hoogendoorn, Leo Pagano, Dick van Rijn en Theo Koomen paraat om de luisteraars van de ontwikkelingen in Mexico op de hoogte te houden. Omdat de technicus van dienst die dag ziek is, gaat chef Kees Buurman zelf achter de knoppen zitten. Hij schakelt van de ene verslaggever rechtstreeks door naar de andere, tot ze allemaal aan de beurt zijn geweest en Buurman met het zweet op zijn voorhoofd een plaatje opzet. En het werkt: live sport op de radio.

De techniek en de presentatie zijn hier vervolgens op aangepast en vanaf de Olympische Spelen in 1972 is ook muziek een vaste pijler van de uitzending. De muziek – ‘middle of the road, geschikt voor luisteraars van acht tot tachtig – krijgt een even belangrijke functie als de sport en de presentatie. Want de gedachte is: vier uur aan één stuk door naar sportverslagen luisteren, is niet vol te houden. Sindsdien staat de basisformule als een huis. Uiteraard is het programma in de loop der jaren, onder meer door de verbeterde technische mogelijkheden, sneller geworden. Het oudste medium is, als het gaat om snelheid, nog steeds onverslaanbaar.

Fier overeind
Ondanks de sterke toename van live sport op televisie, bereikt de zondagmiddageditie nog altijd gemiddeld bijna een half miljoen luisteraars. Absolute uitschieter in de historie van het ‘radio-instituut’ is zondag 29 april 2007. Maar liefst drie miljoen mensen zitten zondagmiddag 29 april 2007 vanaf half drie aan de radio gekluisterd voor het zinderende competitieslot. PSV, AZ en Ajax maakten toen alledrie nog kans op het landskampioenschap.

De stemmen
NOS Langs de Lijn heeft de afgelopen halve eeuw tientallen presentatoren ‘versleten’. Een greep uit dit gezelschap: Tom Blom, Govert van Brakel, Tom Egbers, Sjors Fröhlich, Kees Jansma, Theo Koomen, Jan Douwe Kroeske, Chris van Leeuwen, Jaap van Meekren, Felix Meurders, Joop Niezen, Leo Pagano, Koos Postema, Fred Racké, Willem Ruis, Klaas Samplonius, Rocky Tuhuteru, Tom van ’t Hek en Toine van Peperstraten.

Ook het ‘verslaggeversgilde’ van Langs de Lijn heeft vele bekende stemmen voortgebracht, onder wie: Heinze Bakker, Theo Bakker, Hans Böhm, Jacques Chapel, Leo Driessen, Hans Eysvogel, Jack van Gelder, Geerhard de Grooth, Bep van Houdt, Theo Koomen, Jos van Kuijeren, Hans van Loozenoord, Ted van der Meer, Evert ten Napel, Bert Nederlof, Eddy Poelmann, Ron de Rijk, Dick van Rijn (“Goedemiddag luisteraars, ter land, ter zee of waar ook ter wereld”), Frits ‘nulll-nulll’ van Turenhout, Bert Voorthuijsen en Berry Zand Scholten.

In de speciale jubileumuitzending kwam een groot aantal presentatoren van nu en vroeger voor de gelegenheid weer bij elkaar. Lees en luister hier voor een overzicht. 

In de prijzen
Langs de Lijn kreeg in 2001 de prestigieuze Marconi Award, voor het beste informatieve radioprogramma. In 2007 won NOS Langs de Lijn de Radio 1 Publieksprijs voor het live verslag van de ontknoping van de Eredivisie. Een jaar later werd het programma bekroond met de Zilveren Reissmicrofoon voor de competitieontknopingen van 2007 én 2008.