NOS 80 jaar Bevrijding – Herdenking Holocaust

Eind januari herdenkt de wereld dat het tachtig jaar geleden is dat Auschwitz werd bevrijd. Het nazi-kamp is symbool komen te staan voor de massavernietiging van onschuldige burgers. De NOS besteedt met twee uitzendingen aandacht aan de herdenking: overdag met een rechtstreeks verslag vanuit het Wertheimpark in Amsterdam op NPO 1 en ’s avonds met een uitzending op NPO 2 vanuit het nabijgelegen Holocaust Museum. De uitzendingen worden gepresenteerd door Rob Trip.

De rechtstreekse uitzending begint met de stille tocht van het Amsterdamse stadhuis naar het Wertheimpark. Ook is er aandacht voor het voorlezen in Kamp Westerbork van de meer dan 100.000 namen van Nederlandse Joden, Sinti en Roma die slachtoffer werden van de Holocaust. Bij het Spiegelmonument ‘Nooit meer Auschwitz’ van Jan Wolkers worden kransen gelegd en toespraken gehouden, in aanwezigheid van Holocaust-overlevenden en nabestaanden. Ook premier Dick Schoof is bij de herdenking aanwezig. Onder de sprekers zijn de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema en voorzitter Jacques Grishaver van het Nederlands Auschwitz Comité. De muziek komt onder meer voor rekening van Herman van Veen.

In de avonduitzending wordt teruggeblikt op de herdenking overdag. Ook zijn er reportages en gesprekken over de Holocaust in Nederland en over de verschrikkingen van Auschwitz. In een reportage reist rabbijn Lody van de Kamp naar Gleiwitz, het werkkamp dat zijn vader wist te overleven. Lody’s vader zei daar te hebben gewerkt in de groentetuin, maar dat bleek niet het hele verhaal. De Joodse Ruth Bloch overleefde Auschwitz en ook een zogeheten dodenmars. Aan het eind van de oorlog probeerden de nazi’s de sporen van de concentratiekampen uit te wissen en de nog levende gevangenen te verplaatsen. Grotendeels te voet, onder barre winterse omstandigheden en begeleid door gewelddadige bewakers. De nu 99-jarige Ruth deelt haar persoonlijke verhaal in haar huidige woonplaats New York met correspondent Marieke de Vries. Ter nagedachtenis aan een van de dodenmarsen uit Auschwitz wordt in het Poolse dorp Bojków een monument onthuld. In de uitzending is daarvan een verslag te zien.

In het Holocaust Museum in Amsterdam praat Rob Trip met journalist Ronit Palache over haar grootouders, die Auschwitz overleefden, en over de impact van de Holocaust op de jongere Joodse generaties. Ook aandacht voor het opmerkelijke verleden van het gebouw waar nu het Holocaust Museum is gevestigd. Ruim 600 Joodse baby’s en jonge kinderen werden op heldhaftige wijze gered van de dood.

NOS 80 jaar Bevrijding – Nationale Holocaustherdenking
Zondag 26 januari 2025, 11.00-12.41 uur, NPO 1
NOS 80 jaar Bevrijding – Herdenking Holocaust
19.18-19.59 uur, NPO 2

De Nationale Holocaust Herdenking vindt plaats op de laatste zondag in januari en sluit aan bij de internationale Holocaust Memorial Day op 27 januari. Op die dag in 1945 werd vernietigingskamp Auschwitz bevrijd. In 2005 stelden de Verenigde Naties 27 januari in als wereldwijde herdenkingsdag voor de slachtoffers van de Holocaust en andere genociden.
Tussen 1933 en 1945 zijn naar schatting zes miljoen Joden, honderdduizenden Sinti en Roma, homoseksuelen, gehandicapten, Jehova’s Getuigen en andere vervolgden omgebracht door de nazi’s. Van alle concentratie- en vernietigingskampen werden in Auschwitz de meeste mensen vermoord. Auschwitz is daardoor uitgegroeid tot universeel symbool voor de massavernietiging van onschuldige burgers. Van de 140.000 Joden die in 1940 in Nederland woonden, hebben er 102.000 de oorlog niet overleefd.

Foto: de Holocaustherdenking van vorig jaar (ANP)