
Op 28 maart 1944 doet de Nederlandse minister Gerrit Bolkestein een oproep via Radio Oranje. “Wil het nageslacht ten volle beseffen wat wij als volk in deze jaren hebben doorstaan en zijn te boven gekomen, dan hebben wij juist de eenvoudige stukken noodig – een dagboek, brieven, toespraken.” Vele Nederlanders geven aan deze oproep gehoor, de bekendste van hen is Anne Frank. De geschriften vormen de basis voor een unieke serie met verhalen van nu hoogbejaarde ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog. De zeven afleveringen worden uitgezonden meteen na het NOS Journaal van 20.00 uur, vergelijkbaar met de NOS Bevrijdingsjournaals van vijf jaar geleden.
Elke aflevering vertelt het oorlogs- en bevrijdingsverhaal van één hoofdpersoon. Steeds aan de hand van documenten, die door de hoofdpersoon zelf of een naaste tijdens of na de Tweede Wereldoorlog zijn geschreven. Het verleden komt tot leven, versterkt door privé-foto’s en archiefbeelden. Ook kijken de verschillende hoofdpersonen terug op thema’s als verzet, onderduik, bevrijding en wederopbouw. De optelsom van de zeven persoonlijke, particuliere verhalen geeft een sterk en gezamenlijk beeld van de beleving en de waarde van bevrijding en leven in vrijheid.
Elke aflevering wordt ingeleid door een prominent Nederlander die in de oorlog is geboren: actrice Anne-Wil Blankers, zanger Boudewijn de Groot, acteur Gerard Cox, journaalpresentator Henny Stoel, artiest Herman van Veen, historicus Maarten van Rossem en actrice Willeke van Ammelrooij.
NOS 80 jaar Bevrijding: Wat wij hebben doorstaan
Zondag 27 april t/m zaterdag 3 mei
Direct aansluitend op het NOS Journaal van 20.00 uur op NPO 1
AFLEVERINGSINFORMATIE
1. Zondag 27 april (20.15-20.23 uur, NPO 1): Greet Tims
De moeder van Greet Tims begint al in 1939 te schrijven over de oorlog. Uiteindelijk zal ze vier schriften volschrijven. De familie Tims heeft meerdere horecazaken in Rotterdam. Op 14 mei 1940 schrijft moeder Marie in grote letters: HEEL ROTTERDAM STAAT IN BRAND. Een ingrijpende gebeurtenis, waar de dan 14-jarige Greet levendige herinneringen aan heeft.
2. Maandag 28 april (20.25-20.33 uur, NPO 1): Jan Wesseljansen
Op 10-jarige leeftijd loopt Jan Wesseljansen van school naar het station om daar de trein naar huis te pakken. Eenmaal in de trein vallen de bommen op Nijmegen. Jan springt uit de trein; naast hem ontploft een bom. Hij weet zichzelf in veiligheid te brengen, maar ziet veel leed om zich heen. Later schrijft hij er een opstel over op school, waarin hij terugblikt op deze traumatische gebeurtenis.
3. Dinsdag 29 april (20.25-20.33 uur, NPO 1): Ina Funke-Krijgsveld
Ina Funke-Krijgsveld wordt als dochter van Nederlandse ouders geboren in voormalig Nederlands-Indië. Aan haar gelukkige jeugd komt een eind als Japan, bondgenoot van nazi-Duitsland, de kolonie binnenvalt en bezet. Samen met haar moeder komt Ina in een Jappenkamp terecht. Een zware tijd met honger, angst en vernederingen. Moeder en dochter schrijven gedichten over hun ervaringen.
4. Woensdag 30 april (20.25-20.33 uur, NPO 1): Dirk Mostert
De vader van Dirk Mostert is lid van de NSB, de fascistische politieke partij die samenwerkt met de Duitse bezetters. In de oorlog wordt Dirk uitgescholden voor NSB-jong. In een boek beschrijft Dirk hoe hij met zijn ouders op Dolle Dinsdag halsoverkop naar Duitsland moet vluchten. Ook daar is de oorlog niet ver weg, en moet Dirk meerdere keren schuilen voor bommen. Na de oorlog is de terugkeer naar Nederland allesbehalve feestelijk: het gezin Mostert wordt gezien als landverraders.
5. Donderdag 1 mei (20.25-20.33 uur, NPO 1): George Levy Mueller
George Levy Mueller groeit op in een liberaal, Joods gezin in Duitsland. Als Hitler aan de macht komt, vlucht hij samen met zijn zusje Ursula naar Nederland. Daar belanden ze eerst in een klooster, om uiteindelijk te worden afgevoerd naar kamp Vught. De jonge George beschrijft het als mensonterend. Later belanden hij en zijn zus in de kampen Westerbork en Bergen-Belsen.
6. Vrijdag 2 mei (20.25-20.33 uur, NPO 1): Ad Hermens
Ad Hermens groeit op in het Brabantse Rosmalen. Zijn ouders runnen een café naast het station. In september 1944, operatie Market Garden is in volle gang, stopt een Duitse Rode Kruistrein op het station met daarin tientallen gewonde soldaten. Ad is dan 12 jaar en beschrijft de gebeurtenissen in zijn schrift. En hij blijft schrijven, onder meer over operatie Market Garden, tot en met de bevrijding op 5 mei 1945.
7. Zaterdag 3 mei (20.20-20.28 uur, NPO 1): Agnes Sillem
Agnes Sillem is 13 als de oorlog uitbreekt. Ze besluit een dagboek bij te gaan houden. Ze beschrijft daarin haar leven in de oorlog: van het rondbrengen van verzetskrantjes tot de arrestatie van haar broer Ernst, de hongerwinter, de bevrijding en de terugkomst van broer Ernst uit Duitsland.
Foto: Dirk Mostert – aflevering 4 (NOS/Hans Duran)