Herdenken en bevrijden weer met publiek

Na twee jaren waarin Dodenherdenking en Bevrijdingsdag door de coronamaatregelen sober werden herdacht respectievelijk gevierd, is dit jaar het publiek weer welkom op de Dam en bij de Bevrijdingsfestivals. Het thema voor de herdenkingen en vieringen is dit jaar ‘Vrijheid in verbondenheid’. Daarmee wil het organiserende Nationaal Comité 4 en 5 mei benadrukken dat onze vrijheid onlosmakelijk is verbonden met de vrijheid van de ander. De oorlog in Oekraïne laat zien hoe kwetsbaar vrijheid is, aldus het Comité.

De NOS doet rechtstreeks verslag van de belangrijkste gebeurtenissen. Centraal thema bij de 4 mei-uitzendingen is onderduik en verzet. Dat komt niet alleen naar voren in de documentaire over het ‘onderduikdorp’ Nieuwlande, maar ook in de korte reportages en gesprekken voor en na de Nationale Herdenking op de Dam.

Hieronder een overzicht van de NOS-programmering op 4 en 5 mei.

NATIONALE HERDENKING 2022
De herdenkingsavond begint op NPO 1 met de bijeenkomst in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. In aanwezigheid van koning Willem-Alexander en koningin Máxima houdt historicus en presentator Hans Goedkoop daar de 4 mei-voordracht. Jeroen Overbeek verzorgt het commentaar bij de ceremonie in de Nieuwe Kerk en op de Dam. De nieuwe voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Wim van der Donk, wordt geïnterviewd en ook wordt een van de kransleggers op de Dam uitgelicht: Reinco Hietink (99 jaar oud), die als jonge man verzetswerk deed in Driebergen en wiens ouders de Yad Vashem-onderscheiding kregen voor het helpen van Joodse onderduikers.

Ook wordt geschakeld naar de herdenking in Nieuwlande, het Drentse dorp dat centraal staat in de NOS-documentaire later op de avond. Annechien Steenhuizen praat daar met Dirk Mulder, historicus en oud-directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Vanaf 19.50 uur is op alledrie de publieke zenders de Nationale Herdenking vanaf de Dam te volgen. De koning en koningin leggen een krans bij het Monument op de Dam, gevolgd door twee minuten stilte. Daarna houdt de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema een toespraak en volgen de overige kransleggingen.

Na de herdenking wordt op NPO 2 opnieuw geschakeld met Nieuwlande, o.a. voor reportages over onderduik en verzet in die streek. Op NPO 3 is een herdenkingsspecial te zien van het NOS Jeugdjournaal.

De NOS maakt ook op NPO Radio 1 een speciale uitzending in het kader van de Dodenherdenking. Lara Billie Rense presenteert en heeft twee gasten: Lous Hoepelman en Marjolein Bax. Lous Hoepelman maakte tijdens de oorlog deel uit van een groep van 51 Joodse kinderen die als door een wonder bijna allemaal drie nazi-kampen wisten te overleven. Marjolein Bax is een van de makers van een NOS-podcast over deze kinderen. Jozephine Trehy doet verslag vanaf de Dam en Vincent van Rijn is bij de herdenking in Kamp Westerbork.
Woensdag 4 mei 
18.45-20.29 uur, NPO 1 en themakanaal NPO extra met gebarentolk
19.50-20.44 uur, NPO 2 
19.50-20.30 uur, NPO 3 en BVN 
18.30-20.30 uur, NPO Radio 1


NOS JEUGDJOURNAAL HERDENKEN
Speciale uitzending van het NOS Jeugdjournaal, waarin kinderen aan het woord worden gelaten over wat herdenken voor hen betekent, zeker ook in het licht van de huidige oorlog in Oekraïne. Presentatie: Joris Marseille. 
Woensdag 4 mei, 19.20-19.45 uur, NPO 3 en BVN 


NOS NIEUWLANDE – ONVERZETTELIJK ONDERDUIKDORP
Documentaire over het Drentse dorpje Nieuwlande en omgeving, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan honderd joden zaten ondergedoken. Het dorp kreeg hiervoor in 1985 als geheel een Yad Vashem-onderscheiding – een unicum in Nederland. In de documentaire gaat programmamaker Martijn Bink op zoek naar het verhaal achter het verzet in dit kleine dorp. Waarom waren de inwoners bereid om met gevaar voor eigen leven onbekenden onderdak te geven? Wie waren die onderduikers?  Welke rol speelde het geloof? En wat wisten de Duitsers?
Meer informatie vindt u hier.
Woensdag 4 mei, 20.44-21.28 uur, NPO 2 en BVN 


NOS VUUR VAN DE VRIJHEID 2022
Met een theaterprogramma en het ontsteken van het vuur van de vrijheid wordt de overgang gemaakt van 4 mei naar 5 mei, van herdenken naar vieren. Winfried Baijens presenteert vanuit Hotel de Wereld en op het 5 Mei Plein in Wageningen een programma dat is gemaakt in samenwerking met Theater na de Dam, Wageningen45 – Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 en XSAGA. Onder anderen Paul van Vliet, Yentl & De Boer, Karsu, Meau en Jungle by Night sluiten met muziek en speciaal geschreven teksten aan op het thema oorlog en herdenken. Ook dragen acteurs fragmenten voor uit de ‘dagboekbrieven’ die de geliefden Ellis Cohen Paraira en Bernie Spier elkaar tijdens de oorlog schreven.

De uitzending eindigt met het ontsteken van het Vrijheidsvuur en het vertrek van de estafettelopers die het vuur verspreiden over de provincies. Dat vormt ook het startsein voor de veertien Bevrijdingsfestivals.
Woensdag 4 mei, 23.08-24.08 uur, NPO 1 en BVN 


NOS NATIONALE VIERING BEVRIJDING 2022
Omdat Noord-Brabant dit jaar de gastprovincie is van de Nationale Viering van de Bevrijding, komt de uitzending uit Oss. In theater De Lievekamp houdt luitenant-kolonel Gijs Tuinman, ridder der militaire Willems-Orde, de 5 mei-lezing. De kinderlezing komt voor rekening van Liam Spikmans. Verder ontvangt presentator Saïda Maggé gasten.
Donderdag 5 mei, 12.00-12.55 uur, NPO 1, BVN en themakanaal NPO Politiek en Nieuws met gebarentolk 


NOS BEVRIJDINGSDAG 2022
Na een terugblik op de viering van Bevrijdingsdag in het land en de activiteiten van de Ambassadeurs van de Vrijheid begint op de Amstel voor Koninklijk Theater Carré het 5 mei-concert in aanwezigheid van koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

De philharmonie zuidnederland onder leiding van chef-dirigent Duncan Ward staat op het speciaal gebouwde podium bij de Magere Brug. Eric Corton zorgt voor de rode draad van het programma, dat voorziet in optredens van onder anderen Fresku, Anita Meijer, Tania Kross, Merijn van Haren (Navarone), Wasim Arslan en celliste Ella van Poucke.
De presentatie is in handen van Simone Weimans.
Donderdag 5 mei, 20.34-22.04 uur, NPO 1, BVN en themakanaal NPO Politiek en Nieuws met gebarentolk 


NOS ARTIESTEN VOOR DE VRIJHEID 2022
Evita Mac-nack blikt terug op de eerste Bevrijdingsfestivals in twee jaar waar weer volop publiek bij mag zijn. Ze doet dat vanuit Zwolle, dat met naar verwachting meer dan 100.000 mensen een van de best bezochte festivals zal zijn. In het programma zijn impressies te zien van de Bevrijdingsfestivals in het hele land en de artiesten die er optreden.

Ook worden de Ambassadeurs voor de Vrijheid gevolgd. Met twee van hen, Songfestival-winnaar Duncan Laurence en het Achterhoekse zangduo Suzan & Freek, wordt meegevlogen met de helikopter die hen van festival naar festival brengt.
Donderdag 5 mei, 22.31-22.57 uur, NPO 3
Op NOS.nl wordt van de Bevrijdingsfestivals de hele dag een liveblog bijgehouden.

Foto: de herdenking op de Dam vorig jaar (ANP)